Kamień na zębach: przyczyny, zapobieganie i usuwanie

Kamień na zębach, często lekceważony, to problem dotykający znaczną część populacji. Zalegając na zębach wpływa niekorzystnie na estetykę uśmiechu, ale przede wszystkim stanowi zagrożenie dla zdrowia dziąseł i zębów. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu problemowi, omawiając jego przyczyny, metody zapobiegania oraz sposoby usuwania.

Czym jest kamień na zębach?

Kamień na zębach, zwany również kamieniem nazębnym lub złogami nazębnymi, to utwardzona płytka nazębna. Stanowi on zmineralizowany osad, który powstaje, gdy miękka płytka nazębna (składająca się z bakterii, resztek jedzenia i śliny) nie jest regularnie usuwana z powierzchni zębów. Sole mineralne obecne w ślinie, głównie fosforany wapnia i węglany, wbudowują się w strukturę płytki, powodując jej twardnienie i przekształcenie w porowatą, twardą masę.

Kamień nazębny najczęściej przyjmuje żółtawy lub brązowy kolor, choć jego odcień może się różnić w zależności od diety i higieny jamy ustnej. Gromadzi się w trudno dostępnych miejscach, takich jak okolice dziąseł, wewnętrzna strona dolnych zębów przednich oraz przestrzenie międzyzębowe.

Przyczyny powstawania kamienia na zębach

Powstawaniu kamienia nazębnego sprzyjają takie czynniki jak:

• Niedostateczna higiena jamy ustnej: najczęstszą przyczyną jest rzadkie i niedokładne szczotkowanie oraz nitkowanie zębów. Pominięcie tych czynności pozwala na gromadzenie się płytki nazębnej, która z czasem ulega mineralizacji.
• Dieta obfitująca w cukry i skrobię: spożywanie nadmiernej ilości pokarmów słodkich i skrobiowych sprzyja namnażaniu się bakterii w jamie ustnej, co z kolei podnosi ryzyko tworzenia się płytki nazębnej i kamienia nazębnego.
• Palenie tytoniu: istotnie zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia kamienia nazębnego i chorób dziąseł.
• Kserostomia: czyli suchość w jamie ustnej, występuje, gdy wytwarzanie śliny jest niewystarczające, a ślina jest istotna dla neutralizacji kwasów i eliminacji bakterii. Osoby u których występuje problem z suchością w ustach mają większą skłonność do odkładania się kamienia nazębnego.
• Uwarunkowania genetyczne: mogą przyczyniać się do szybszego powstawania kamienia nazębnego u części osób.
• Niektóre choroby i leki: niektóre schorzenia (np. cukrzyca) i przyjmowane leki mogą wpływać na skład śliny, co zwiększa ryzyko powstawania kamienia nazębnego.

Skutki nieleczonego kamienia na zębach

Ignorowanie kamienia na zębach może prowadzić do poważnych konsekwencji, jak:

• Zapalenie dziąseł (Gingivitis): obecność kamienia na zębach podrażnia dziąsła, powodując ich zaczerwienienie, obrzęk i krwawienie.
• Paradontoza (Periodontitis): niepodjęcie leczenia zapalenia dziąseł może skutkować paradontozą, zaawansowaną chorobą skutkującą zanikiem kości i wypadaniem zębów.
• Nieświeży oddech (Halitoza): jest spowodowany przez bakterie gromadzące się w kamieniu nazębnym, które wytwarzają lotne związki siarki odpowiedzialne za nieprzyjemny zapach z ust.
• Próchnica: obecność kamienia na zębach utrudnia skuteczne czyszczenie, co zwiększa ryzyko rozwoju próchnicy.

Zapobieganie powstawaniu kamienia na zębach

Walka z kamieniem nazębnym opiera się przede wszystkim na profilaktyce, której kluczowymi elementami są:

• Szczotkowanie zębów: upewnij się, że trwa to co najmniej dwie minuty. Rób to przynajmniej dwa razy dziennie. Używaj pasty do zębów zawierającej fluor.
• Nitkowanie zębów: nitkuj zęby codziennie, aby usunąć płytkę nazębną i resztki jedzenia z przestrzeni międzyzębowych.
• Płukanie jamy ustnej: stosowanie antybakteryjnego płynu do płukania jamy ustnej pozwala zabić bakterie i odświeżyć oddech.
• Regularne wizyty u dentysty: co najmniej dwa razy do roku przeprowadź kontrolę i profesjonalne czyszczenie zębów w gabinecie stomatologicznym.
• Zdrowa dieta: ogranicz spożycie słodkich i skrobiowych pokarmów.
• Rzucenie palenia: rezygnacja z palenia w znaczący sposób poprawia kondycję zębów i dziąseł.

Usuwanie kamienia na zębach

Profesjonalne usunięcie kamienia na zębach jest niezbędne, aby zapobiec poważnym problemom ze zdrowiem jamy ustnej. Zabieg ten wykonuje dentysta lub higienistka stomatologiczna. Stosowane zabiegi to:

• Scaling: usunięcie kamienia nazębnego za pomocą specjalnych narzędzi, takich jak skaler ultradźwiękowy.
• Piaskowanie zębów: usuwanie osadów, przebarwień oraz drobnych złogów nazębnych przy użyciu narzędzia stomatologicznego, zwanego piaskarką.
• Polerowanie zębów: zabieg wykonywany po scalingu i piaskowaniu, mający na celu spowolnienie ponownego gromadzenia się płytki nazębnej.

Podsumowanie:

Kamień na zębach jest kwestią wymagającą uwagi – to powszechnie występujący problem. Regularna higiena jamy ustnej, zdrowa dieta i regularne wizyty u dentysty stanowią podstawę w zapobieganiu jego powstawaniu. W przypadku pojawienia się kamienia na zębach, konieczne jest profesjonalne usunięcie go przez stomatologa, aby uniknąć poważnych konsekwencji dla zdrowia dziąseł i zębów.